Laat mensen zonder wettig verblijf waardig menstrueren.

In het kader van de Internationale Vrouwendag 2022, schrijft Pigment vzw een open brief aan federaal minister Karine Lalieux, bevoegd voor Pensioenen en Maatschappelijke Integratie, belast met Personen met een handicap, Armoedebestrijding en Beliris en aan de voorzitters en bestuurders van de 19 OCMW’s in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

In deze brief, die vertrekt vanuit de ervaringen van mensen zonder wettig verblijf, verzoekt Pigment vzw de minister en de OCMW-voorzitters om menstruatieproducten op te nemen in de Kaart voor Dringende Medische Hulp.

De laatste jaren is er heel wat media-aandacht voor menstruatie-armoede. ‘Menstruatie-armoede’ verwijst naar het feit dat mensen die hun maandstonden krijgen niet of moeilijk aan beschermingsproducten geraken en/of keuzes moeten maken bij de aankoop van basisbenodigdheden. Bij de inzendingen van De Standaard Solidariteitsprijs 2021, bijvoorbeeld, brachten twee verschillende advertenties - van De Vrouwenraad en van Bruzelle - het fenomeen onder de aandacht én de tweede haalde bovendien de prijs binnen. Ook commerciële spelers sprongen op de kar: zo doneerde Always in 2021 350.000 maandverbanden aan enkele sociale organisaties.

Menstruatie-armoede is slechts een symptoom van structurele armoede en sociale uitsluiting. Het niet hebben van een geldig verblijf in België is daarvan een belangrijke oorzaak. Geen hygiënische producten kunnen kopen is slechts een uiting van dergelijke diepgewortelde maatschappelijke ongelijkheden. Het uitdelen van beschermingsproducten is broodnodig - Bruzelle verdeelde in 2021 644.390 stuks maandverband, bijna het dubbele van het jaar ervoor. Maar het is slechts een vorm van noodhulp. De strijd tegen menstruatie-armoede moet gevoerd worden op het niveau van structurele armoedebestrijding.

De Waalse overheid kondigde deze week een pilootproject aan, waarbij ze 440.000 euro voorzien om gratis menstruatieproducten te voorzien voor mensen in een moeilijke situatie. Ook Minister voor Armoedebestrijding Karine Lalieux gaf zelf aan op structureel niveau te willen werken. De Vrouwenraad en Caritas doen (los van elkaar) enkele voorstellen, samengevat: vrijstelling van btw op menstruatieproducten; gratis aanbod in scholen, apothekers, openbare wc’s en welzijnsorganisaties; terugbetaling van (duurzame) producten via sociale zekerheid of ziekteverzekering, educatie, sensibilisering en shift naar duurzame producten; extra middelen via OCMW’s; inkomens en uitkeringen optrekken tot boven de Europese armoedegrens.

Als erkende armoedevereniging schaart Pigment vzw zich achter deze eisen en maatregelen. Tegelijk roepen wij op om mensen zonder wettig verblijf niet te vergeten. Daarom vragen wij een bijkomende, specifieke maatregel met het oog op hun situatie: neem de terugbetaling van menstruatieproducten op in de Kaart voor Dringende Medische Hulp. Dit is immers nog niet het geval. Laat deze terugbetaling voorlopig gelden voor àlle menstruatieproducten: van duurzame producten zoals herbruikbaar maandverband en menstruatiecup tot de gekende wegwerpproducten . De precaire levensomstandigheden van vele vrouwen zonder wettig verblijf, bieden hen immers niet altijd de hygiënische omstandigheden om herbruikbare producten aan te wenden.

Menstrueren is geen keuze. Mensen waardig - en dus betaalbaar - laten menstrueren is dat wel.