Marta Maes, sociaal werker bij De Buurtwinkel, schreef een opiniestuk over de thuisloosheids- en sociale crisis in Brussel.
Brussel is een grootstad. Er komen veel mensen samen en er is proportioneel meer criminaliteit dan in pakweg Lotenhulle. Een hub van een metropool, zoals het station Brussel-Zuid, krijgt dagelijks heel veel reizigers over de vloer. De reizigers haasten zich dagelijks door het station, zonder ooit zelfs maar gestoord te worden. In zo’n grote openbare ruimte houden ook kwetsbare mensen halt die er een onderkomen zoeken, omdat ze nergens anders terechtkunnen. Ze zoeken ergens een hoekje of plekje om niet op straat te zijn, om te rusten, te slapen … Voor sommige reizigers is dat confronterend, het schuurt. Ze vinden dat mensen die in het station 'verblijven' hen voor de voeten lopen terwijl ze lopen om hun trein te halen. Soms vermengt de geur van urinesporen zich in je neus met de Luikse wafelgeur. Het zijn bekende ongemakken. Maar maakt dit je slachtoffer van belaging? Is dit echt zo hinderlijk om jouw eigen reis of leven voor te zetten?

De rode draad is armoede
Grote stations zijn ook een aantrekkingspool voor mensen die daar halt houden om verschillende redenen, die even divers zijn als de redenen waarom reizigers er passeren. Het zijn slachtoffers van uithuiszettingen, mensen zonder wettig verblijf, asielzoekers waarvoor geen opvangplaats is, mensen met een verslaving die op straat zijn terechtgekomen, mensen die door op straat te leven een verslaving hebben opgedaan, minderjarigen die het spoor bijster zijn, slachtoffers van mensenhandel, mensen met trauma’s zo groot dat ze wel ademen, maar niet echt leven … De oorzaken van hun verblijf in het station zijn legio. Deze vereisen dus ook een even grote verscheidenheid aan oplossingen en in de aanpak. De rode draad is armoede. Dat los je niet op met handboeien en een dweil gedrenkt in javel.

Leger aan hulpverleners gezocht voor Brussel-Zuid
In de eerste plaats moeten we met een leger aan hulpverleners naar het Zuidstation trekken. En alle andere plekken waar mensen in de meest kwetsbare situaties moeten overleven. Praten met mensen, vragen wat ze nodig hebben, zorg dragen … als warme samenleving.
Daarna moeten we samen met hen op zoek gaan naar een gepaste oplossing. Voor mensen met een verslavingsproblematiek volgen we het voorbeeld van het Parijse ‘Plan crack’. Om te kunnen afkicken heb je een veilige thuishaven nodig. Dus startte het Parijse stadsbestuur een samenwerking met hotels. Die stellen voor personen met een drugsverslaving één of meerdere kamers langdurig ter beschikking, voor een aantal maanden, of zelfs jaren. De personen worden dagelijks intensief begeleid door hulpverleners van allerlei disciplines. Er zijn obstakels en moeilijkheden, dat klopt. Maar het werkt. Parijs breidde dit project verder uit en ook in Brussel werd een pilootproject gestart. Meer middelen, meer plaats is hier de boodschap.

Je laat niet je hebben en houden achter voor een leven in een donker hoekje
Laat ons ervan uitgaan dat mensen zonder wettig verblijf niet naar België zijn gekomen voor een leven in een hoekje van het station waar urine op de vloer ligt. Het ‘hoe?’, ‘waarom?’ en ‘waar?’ is eigenlijk niet belangrijk om te weten. Terugkeer naar hun land is vaak geen optie. We kunnen de 52.000 Brusselaars zonder papieren dus maar beter als volwaardige burgers behandelen. Maak dus naast hun recht op dringende medische hulp ook het recht op huisvesting en werk waar.

Duurzame oplossingen, ze bestaan
Maak gebruik van leegstaande gebouwen, faciliteer stromend water en elektriciteit in kraakpanden in plaats van ze te ontruimen. Uitbreiden van de klassieke noodopvang lost niets op. Elke dag om 14u een uur aan de telefoon hangen om een slaapplek voor de komende nacht te zoeken, is niet houdbaar. Er zijn duurzame oplossingen nodig. Huisvesting is de grondslag van de aanpak van dak- en thuisloosheid. Pas na de huisvesting kan begeleiding naar volwaardige maatschappelijke participatie starten. Housing first is ook hier weer de enige echte oplossing voor de meer dan 7.000 Brusselaars zonder dak boven hun hoofd.

http://www.housingfirstbelgium.be/
https://www.iledefrance.ars.sante.fr/lutte-contre-la-consommation-de-crack-en-ile-de-france