De straat vormt je niet, ze misvormt!
BPA collega Fortunat (52) leefde 7 jaar op straat in Brussel en helpt nu andere dak- en thuislozen: "Op straat leef je in andere wereld. De straat vormt je niet, ze misvormt! Elke dag word je achtervolgd door stress, terwijl je gewoon als alle anderen wil zijn."
Dat zegt Fortunat over de jaren dat hij geen dak boven het hoofd had in Brussel, nu uit een telling blijkt dat het aantal dak- en thuislozen in de hoofdstad fors is gestegen. Hij trok van kraakpand naar kraakpand, terwijl hij vrijwilligerswerk deed. Zo kwam hij uiteindelijk aan een job bij het Brussels Platform Armoede, waar hij nu anderen in dezelfde situatie helpt.
Hij getuigt over zijn ervaringen in een interview met vrt nws naar aanleiding van de publicatie van de cijfers van de laatste daklozentelling in Brussel.
Bijna 10.000 mensen in Brussel hebben geen vaste verblijfplaats. Ze zijn dak- of thuisloos. Fortunat Kabwe Beya was nog niet zo heel lang geleden een van hen. In 2014 kwam hij aan in België, omdat hij zijn thuisland Congo moest ontvluchten om politieke redenen. In 2017 werd zijn asielaanvraag afgekeurd en belandde hij op straat. Zeven jaar lang had hij geen verblijfsvergunning of vaste woonplaats. Hij verhuisde van kraakpand naar kraakpand of kon tijdelijk bij vrienden verblijven.
Hij omschrijft leven op straat als leven in een andere wereld. "Als je geen onderdak hebt, ben je nooit echt op je gemak. De vraag 'waar slaap ik vanavond' spookt constant door je hoofd, maar zelfs als je slaapt, slaap je nooit echt goed."
Het is daarom dat dak- of thuislozen sneller naar drank of drugs grijpen volgens Fortunat. "Ze denken dat ze dan beter zullen slapen, ze proberen hun slaap te kopen. Dat is natuurlijk niet zo, maar je hebt geen job, geen afleiding, geen houvast en dan word je gepusht richting dingen waarvan je dacht ze nooit te doen."
Dat alles heeft een tol voor je gezondheid, zowel mentaal als fysiek.
" Je leeft in de marge van de samenleving en ziet hoe anderen wel alles hebben. Die stress achtervolgt je elke dag en dat weegt op je mentale gezondheid en op je zelfbeeld, omdat je gewoon wil zijn zoals alle anderen. Het is omdat je afziet, dat je je raar gaat gedragen. "
Toevlucht in vrijwilligerswerk
Zelf was hij ook bang dat de situatie naar zijn hoofd zou stijgen, dus koos hij ervoor om zijn dag structuur te geven met vrijwilligerswerk. "Ik begeleidde activiteiten voor kinderen of nam deel aan evenementen die georganiseerd werden door verenigingen."
Zo nam hij deel aan elk mogelijk evenement van elke mogelijk vereniging: "Het ene initiatief eindigt om 14 uur, het andere begint om 17 uur. Ik wist waar ik heen kon en zo vulde ik mijn dag", vertelt Fortunat.
Zonder structuur is het wel erg moeilijk, geeft hij toe. "Als je geen activiteiten hebt, of niet goed verweven zit in het netwerk van organisaties en verenigingen, is het zelfs overdag moeilijk. Ik slaagde erin een 'normaal leven' te creëren voor mezelf, maar op straat wonen is nooit normaal."
Op termijn kunnen daklozen gevaarlijk gedrag stellen, maar dat probleem creëert onze samenleving zelf volgens Fortunat:
" We helpen hen niet, waardoor hun situatie en mentale toestand dagelijks achteruit gaat. We wijzen dan graag de vinger naar de persoon zelf, maar een mens wordt altijd gedreven door de samenleving waarin hij leeft. "
Expertise inzetten voor anderen
Dankzij zijn jarenlange vrijwilligerswerk bij verschillende organisaties, bouwde Fortunat een zekere expertise op. Daardoor vond hij eens hij geregulariseerd was in 2023 snel werk bij het Brussel Platform Armoede